Matka Boża Dobrej Rady
Matka Boża radzi
"Uczyńcie wszystko, cokolwiek wam powie mój Syn"
26 kwietnia obchodzimy w Kościele katolickim wspomnienie Matki Bożej Dobrej Rady.
Święto Matki Bożej Dobrej Rady zatwierdził papież Benedykt XIII, 25 kwietnia 1727 r., w 260. rocznicę pojawienia się obrazu. Z czasem święto przesunięto na 26 kwietnia, aby nie pokrywało się z uroczystością św. Marka Ewangelisty.
Maryjny tytuł "Dobra Rada"
Maryjny tytuł Dobrej Rady, który za sprawą papieża Leona XIII został jako wezwanie został dodany Litanii Loretańskiej, wskazuje na Maryję jako Niewiastę obdarzoną cnotami mądrości, roztropności i umiejętności, która wyprasza potrzebne łaski Boże (jako ich Szafarka), szczególnie te związane z podejmowaniem ważnych decyzji w trudnych sytuacjach życiowych, kiedy człowiek staje na rozstaju dróg, a zwłaszcza te dotyczące rozwoju duchowego lub posługi apostolskiej. Najlepsza rada, której Maryja udzieliła nam na kartach Pisma Świętego, jest zapisana w Ewangelii św Jana: "Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie". Słuchanie i wypełnianie nakazów Pana jest wyrazem największej mądrości.
Podstawą czci Maryi jako Matki Dobrej Rady są teksty biblijne z ksiąg mądrościowych, w których zawarto prorocze wątki dotyczące Panny Maryi oraz teologiczne uzasadnienia doktorów Kościoła, św. Augustyna, św. Anzelma z Canterbury i św. Bernarda z Clairvaux. w których Matka Jezusa została ukazana jako pośredniczka darów Ducha Świętego.
Czcząc Matkę Bożą Dobrej Rady uznajemy, że może Ona wyprosić nam dar rady - jeden z siedmiu darów Ducha Świętego.
"W wątpliwościach myśl o Maryi, wzywaj Maryi! Jeżeli bowiem o Niej myślisz, nigdy nie zejdziesz na manowce" - powtarzał św. Bernard z Clairvaux (XII w.).
To właśnie do Maryi możemy odnieść słowa proroka Izajasza: "I spocznie na niej Duch Pański, duch mądrości i rozumu, duch rady i męstwa, duch wiedzy i bojaźni Pańskiej" (Iz 11, 2).
To samo powiedział do Maryi Archanioł Gabriel: "Duch Święty zstąpi na Ciebie" (Łk 1,35). W innych miejscach Biblia wspomina: "Moja jest rada i stałość, moja - rozwaga" (Prz 8,14); "Rada jej rozlewać się będzie jak żywe źródło" (Syr 21,13); "Słuchaj, synu, przyjmij me zasady, a rady mojej nie odrzucaj" (Syr 6,23).
Historia obrazu Matki Bożej Dobrej Rady
Historia obrazu Matki Bożej Dobrej Rady jest związana z miasteczkiem Genazzano w zachodniej części prowincji Lazio, w środkowych Włoszech. Znajduje się tam XIII-wieczne sanktuarium della Madonna del Buono Consiglio ("Matki Bożej Dobrej Rady"). To małe miasteczko stało się ośrodkiem kultu Matki Bożej, który później wywarł silny wpływ na jedną z największych bitew w historii.
Genazzano było częścią Państwa Kościelnego i zapisało się w historii tym, że jego mieszkańcy udzielili hojnego wsparcia papieżowi Sykstusowi II (432-440), gdy ten zapragnął odnowić bazylikę Matki Bożej Większej w Rzymie. W zamian za to miasto otrzymało ziemię, na której wzniesiono kościół pw. Matki Bożej Dobrej Rady. W 1356 r. kościół powierzono augustianom. Z czasem kościół popadł w ruinę. W drugiej połowie XV w. miejscowa wdowa Petruccia de Geno postanowiła przeznaczyć swoje oszczędności na odnowienie i powiększenie zrujnowanego kościoła. W pewnym momencie, z powodu rosnących kosztów materiałów i najmu robotników, zabrakło na tę inwestycję pieniędzy i prace zostały wstrzymane. Ludzie szydzili i naśmiewali się z wdowy, nazywając jej nieukończoną pracę "szaleństwem Petrucci". Ale już mocno leciwa wdowa spokojnie powiedziała im: "Moje dzieci, nie martwcie się, bo zanim umrę, Najświętsza Maryja Panna i św. Augustyn ukończą ten kościół".
W tym samym czasie na Półwyspie Bałkańskim rody albańskie toczyły walki z Imperium Osmańskim. W tych ciężkich chwilach tureckich najazdów i religijnych prześladowań Albańczycy uciekali się pod obronę Zoji e Bekume ("Błogosławionej Dziewicy"). Nieopodal dawnej iliryjskiej fortecy Scutari (Szkodry) znajdował się kościół pw. Zoji e Bekume, w którym otaczany był szczególną czcią piękny wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem, umieszczony na ścianie nad ołtarzem głównym. W 1467 r. armia sułtana Mehmeda II oblegała Szkodrę. Wtedy - jak podaje legenda - Albańscy uchodźcy, Gjogrji i De Sclavis, żarliwie modlili się w tym kościele, prosząc, aby mogli bezpiecznie przeprawić się przez Adriatyk do Włoch. Nagle zauważyli, jak obraz uniósł się w górę. Albańczycy podążyli za nim, tak wpatrzeni w cudowne zjawisko, że nawet nie zauważyli, kiedy przekroczyli Morze Adriatyckie i stanęli na włoskiej ziemi. Gdy zbliżali się do Rzymu, obraz zniknął im sprzed oczu.
25 kwietnia 1467 r. ludność Genazzano brała udział w dorocznym festynie na cześć św. Marka Ewangelisty. W godzinie Nieszporów bawiący się ludzie usłyszeli piękne dźwięki muzyki. Gdy rozglądali się w poszukiwaniu źródeł dźwięku, zobaczyli, jak z przeciwnej strony czystego nieba obłok zstąpił na zniszczone i niewykończone ściany kościoła. Na oczach tysięcy biesiadników chmura się rozproszyła, a na szczycie nie ukończonej ściany pokazał się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem.
Wraz z pojawieniem się obrazu zaczęły mnożyć się cuda i łaski, którymi Najśw. Maryja Panna obdarzała przybywających na to miejsce pielgrzymów. Od 27 kwietnia do 14 sierpnia odnotowano 161 cudów. Ogromne rzesze ludzi zaczęły przybywać na to miejsce z każdej części Włoch i z sąsiednich krajów, aby modlić się przed Świętym Obrazem. Usłyszeli o tym także Gjogrji i De Sclavis, którzy przybyli do Genazzano, gdzie odkryli swoją ukochaną Zoję e Bekume. Osiedli tam i Genezzano stało się ich domem.
Albańczycy do dziś czczą Matkę Bożą Dobrej Rady, nazywając Ją Zoja e Shkodrës ("Matką Bożą ze Szkodry"). Także kościół w Szkodrze był celem ich pielgrzymek, także po 1967 r., kiedy został po raz drugi zniszczony przez komunistyczną dyktaturę Envera Hodźy, a umęczony lud modlił się w milczeniu o lepsze dni tradycyjną modlitwą, która przetrwała próbę czasu bardziej niż świątynne mury: "O Błogosławiona Pani, Matko Dobrej Rady, wołamy do Ciebie, wybrano Córka Boga Ojca, Matko Jezusa Chrystusa, Oblubienico Ducha Świętego, Świątynio Trójcy Przenajświętszej, wstawiaj się za nami w niebie!".
Kiedy Kościół został odbudowany, modlitwa została wzbogacona słowami: "W Twoje potężne ręce, o Matko Miłosierdzia, oddajemy nasz naród z miłością, chociaż jesteśmy nędznymi i niegodnymi grzesznikami. Dziękujemy Ci, że nas znalazłaś i darzyłaś opieką, jak prawdziwa Matka, podczas tej długiej i trudnej zimy prześladowań, które przyniosły niezliczoną liczbę ofiar i męczenników, którzy teraz wstawiają się za nami w niebie. Dziękujemy Ci za to, że wyprosiłeś nam u Boga łaskę powrotu wiosny wolności religijnej i narodowej, która toruje drogę do budowy sprawiedliwego i braterskiego społeczeństwa".
Obraz Matki Bożej Dobrej Rady to tzw. Eleousa ("Matka Czułości"). Przedstawia postacie do połowy. Dzieciątko Jezus jest przytulone do swojej Matki. Jezus spoczywa na lewym ramieniu Maryi, Jej głowa jest pochylona w Jego stronę, a ich policzki delikatnie się dotykają. Lewa rączka Dzieciątka lekko ściska obrąbek szaty Maryi, a prawa obejmuje Ją za szyję, wyrażając wielką czułość Syna względem Matki. Głowa Dzieciątka Jezus jest pozbawiona włosów. Niektórzy uważają, że tak zostało namalowane, ponieważ w Albanii w tym czasie był zwyczaj, że dzieciom całkowicie obcinano włosy.
Obraz znajduje się obecnie w bocznej kaplicy zbudowanej w latach 1621-1629 przy kościele Matki Bożej Dobrej Rady. Jest to fresk nałożony na cienką warstwę gipsu, o wymiarach 45 cm wys. i 40 cm szer. Przez wiele wieków w niewyjaśniony sposób wisiał w powietrzu, oddalony od ściany o ok. 2,5 cm. Prace konserwatorskie przeprowadzone w latach 1957-1959, doprowadziły ekspertów do wniosku, że obraz był kiedyś częścią większego fresku pokrywającego ścianę, a następnie został pokryty tynkiem. Uważają, że fresk jest prawdopodobnie dziełem Gentile da Fabriano, artysty z początku XV w., prawdopodobnie namalowanym w czasach papieża Marcina V (1417-1431).
Matka Boża Dobrej Rady i zwycięstwo pod Lepanto
Z obrazem Matki Bożej Dobrej Rady związane są liczne cudowne interwencje, m.in. przypisuje się mu pomoc w zwycięstwie nad Turkami pod Lepanto w 1571 r.
XVI w. został naznaczony wystąpieniem Marcina Lutra i głębokimi podziałami w łonie Kościoła Zachodniego. Wzrastało również zagrożenie ze strony tureckiego Państwa Osmańskiego. Wraz z kontrreformacyjnymi działaniami Kościoła katolickiego wzrastała pobożność Maryjna wśród wszystkich klas społecznych. Augustianie i rzesze pielgrzymów, nawiedzających obraz cudownie przeniesiony z albańskiej Szkodry do Genazzano, rozszerzali kult Matki Bożej Dobrej Rady po całej Europie. Powiązano obraz i Maryjny tytuł z zagrożeniami wiary, płynącymi zarówno ze strony islamskich turków, jak i ruchów protestanckich, odrzucających kult Matki Bożej. W tym czasie rozprzestrzeniło się nabożeństwo do Matki Bożej Dobrej Rady w Neapolu, Sycylii, w Państwie Kościelnym, w północnych Włoszech, Bawarii, Austrii, Hiszpanii i Flandrii. W krajach, w których ta pobożność Maryjna zakorzeniła się najbardziej, protestancka ekspansja została praktycznie całkowicie zahamowana.
Jednak efekt tej pobożności ujawnił się najbardziej podczas walk z zewnętrznym wrogiem chrześcijaństwa - z Saracenami. Wkrótce po wydarzeniach w Genazzano zaczęli wycofywać się z południowych brzegów Italii. Mimo kilku zwycięstw, które Turcy odnieśli nad wojskami chrześcijańskimi na Węgrzech czy na morzu w okolicach Malty, to jednak dało się zauważyć, że chrześcijan ogarnął jakiś nowy i nieoczekiwany entuzjazm. Budził się on pod wpływem często niewytłumaczalnych i nadprzyrodzonych interwencji, które doświadczali w różnych miejscach chrześcijańscy obrońcy, szczególnie ci, którzy w setną rocznicę przybycia obrazu do Genazzano, garstką rycerzy obronili Maltę przed atakiem wojsk i okrętów Sulejmana II. Sanktuarium Matki Bożej Dobrej Rady coraz bardziej było postrzegane jako odgrywające znacząca rolę w walce przeciwko niewiernym. Właśnie z Gerazzano przybył wódz, który miał położyć kres dominacji floty Półksiężyca na Morzu Śródziemnym. Marco Antonio Colonna - lord Genazzano, został głównym admirałem floty papieża, św. Piusa V. Papież ten, usunął wszelkie nadużycia w Kościele, bronił Kościoła przed protestantyzmem i dążył do zjednoczenia chrześcijaństwa w celu przeciwstawienia się zagrożeniu islamskiemu. Zorganizował Święta Ligę, w skład której weszła flota papieska z admirałem z Gerazzano na czele. W 1571 r. doszło pod Lepanto do jednej z największych bitew morskich w historii. Flota turecka, dowodzona przez "najzdolniejszych dowódców marynarki wojennej, jakich islam kiedykolwiek stworzył", liczebnie zdecydowanie przewyższała flotę Świętej Ligii. Morze stało się rozległym polem bitwy. W ciągu kilku godzin zginęło ponad 35 tys. muzułmanów i 7 tys. katolików. Nagle dym artyleryjski oślepił muzułmanów i odepchnął ich. Ten opatrznościowy wiatr dał katolikom możliwość zmiażdżenia ogromnej floty. Niektórzy muzułmanie donosili, że po stronie katolików widzieli na niebie Matkę Bożą.
Katolicy wiedzieli, do kogo należało zwycięstwo. W triumfalnym pochodzie udekorowali Sanktuarium Matki Bożej Dobrej Rady muzułmańskimi sztandarami, zabranymi z ich statków. Wódz z Genazzano wysłał nawet części muzułmańskiego wraku na pamiątkę zwycięstwa. Wielu przypisało ocalenie chrześcijaństwa wstawiennictwu Matki Bożej Dobrej Rady, a o św. Piusie V napisano, że "Maryja dała mu w pewnym stopniu dar, który jest najbardziej potrzebny dla władcy - dar dobrej rady".
Dobra Rada na dziś
Matka Boża i dzisiaj niesie tę samą pomoc. Jeżeli to nabożeństwo do Matki Bożej z Genazzano przyniosło w XVI w. tak niezwykłe rezultaty, to podobnych łask mogą oczekiwać ci, którzy się do Niej uciekają po dobrą radę. W czasach ogromnego zagrożenia dla wiary, obronić ją można dzisiaj tylko, jeżeli zjednoczymy się z Maryją, Matką Bożą nam dobrze radzącą, by słuchać Jej Syna i uczynić wszystko, cokolwiek On nam powie.
Oprac. MARYJNI.PL
Źródła:
- George F. Dillon, The Virgin Mother of Good Counsel, Rome 1884.
- João Scognamiglio Cla Dias, Mãe do Bom Conselho, New Insights Multimedia Corps 2016
- Zoja e Shkodrës - arkivalajmeve.com
- Skanderbeg - konflikty.pl
- Genazzano, la Madre del Buon Consiglio e i 161 miracoli - montiprenestini.info
- Sanktuarium Matki Bożej Dobrej Rady w Genazzano - niedziela.pl
- Festa e Zojës së Shkodrës – Zojës së Këshillit të Mirë - skenderjashariblog.wordpress.com
- Matka Boża Dobrej Rady zawsze ci pomoże - splotagape.pl
- How Our Lady of Good Counsel Saved Christendom from Defeat at Lepanto - tfp.org
- Festa e Zojës e Shkodrës - vaticannews.va
- Zoja e Këshillit të Mirë, e njohur edhe si Zoja e Shkodrës - vaticannews.va
- Sulejman II Wspaniały zw. Kanuni (Prawodawca) (ur. 1495 r., zm. 1566 r.) - wiking.edu.pl
Zob. także...
Nowenna do Matki Boga i Królowej Dobrej Rady