Matka Miłosierdzia

16 listopada - NMP Ostrobramskiej, Matki miłosierdzia

Matka miłosierdzia - to Maryjny tytuł, który może być niejednoznacznie rozumiany. Stąd jest kwestionowany i odrzucany przez prądy protestanckie, wielu teologów protestanckich i tych, którzy myśleniu protestanckiemu sprzyjają lub chcą się mu przypodobać, m.in. z tzw. względów ekumenicznych.

Problem stanowi sam zapis tytułu, a mianowicie, czy należy pisać przymiotnik "miłosierdzia" z małej czy dużej litery?

Matka Miłosierdzia

Zapis z dużej litery personifikuje miłosierdzie, wskazuje na osobę będącą miłosierdziem (uosobieniem miłosierdzia), czyli samego Boga, który jest Miłosierny i okazuje człowiekowi miłosierdzie.

Biblia niejednokrotnie określa Boga jako miłosiernego w stosunku do człowieka i świata. W Psalmie 103 modlimy się: "Miłosierny jest Pan i łaskawy, nieskory do gniewu i bardzo cierpliwy". W innym miejscu Biblia, choć co prawda ukazuje Boga, który zsyła karę za grzechy "do trzeciego i czwartego pokolenia", jednak Jego łaskawość jest niewspółmiernie większa, gdyż zachowuje ją aż "w tysiączne pokolenia", ponieważ "Jahwe, Bóg jest miłosierny i litościwy, cierpliwy, bogaty w łaskę i wierność" (por. Wj 34,6-7).

W końcu to Bóg jest wręcz "bogaty w miłosierdzie" (Ef 2,4). To "bogactwo miłosierdzia" uwidocznione zostało w pełni w Bożym Synu, Jezusie Chrystusie, przez którego wszyscy ludzie dostępują zbawienia. Ponieważ Matką Jezusa jest Maryja, dlatego jest nazwana także "Matką Miłosierdzia" - o czym przypomniał św. Jan Paweł II w II Niedzielę Wielkanocną, 22 IV 2001 r., podczas rozważania przed modlitwą "Anioł Pański". Pod krzyżem Chrystusa Maryja została "głęboko zespolona z męką, śmiercią i zmartwychwstaniem swego Boskiego Syna" - i tam też stała się "Matką uczniów Chrystusa, Matką Kościoła i całej ludzkości, stała się Mater Misericordiae".

To określenie wpisuje się w dosłowne znaczenie tego tytułu, w jakiś sposób czyniąc go synonimem tytułów Matka Boga i Matka Chrystusa - aczkolwiek każdy z nich "posiada swój głęboki sens teologiczny" (DM 9). Maryja rzeczywiście dała światu Miłosierdzie, rodząc Jego uosobienie - Jezusa Chrystusa, Syna Bożego.

Matka miłosierdzia

Natomiast w encyklice Dives in misericordia ("O Bożym miłosierdziu") Święty Papież nazywa Maryję "Matką miłosierdzia - Matką Bożą miłosierdzia lub Matką Bożego miłosierdzia" (DM 9). W tym sensie możemy spojrzeć na Maryję jako Tę, która jest wyjątkowym wzorem bycia miłosierną, pełnienia czynów miłosierdzia. W tym znaczeniu nie jest tylko Dziewicą miłosierną, ale wręcz wzorcem miłosierdzia.

Dlatego jako "Ta, która najpełniej zna tajemnicę Bożego miłosierdzia" - ponieważ "wie, ile ono kosztowało i wie, jak wielkie ono jest" - może być nazywana Matką miłosierdzia. Tak, jak czasem określamy, że ktoś jest ojcem jakiegoś wynalazku czy dzieła (np. Johann Gregor Mendel nazywany jest "ojcem genetyki").

Miłosierna pośredniczka

Wyrazem miłosiernego działania Maryi jest również Jej wielorakie wstawiennictwo, którym "zjednuje nam dary zbawienia wiecznego" i troszczy się o tych, którzy należą do Kościoła Jej Syna, by szczęśliwie doprowadzić ich do nieba (por. LG 62). Tak przez Maryję miłosierna miłość Boga wciąż objawia się w dziejach Kościoła i świata. Maryja jest więc także i dlatego Matką miłosierdzia, że przez Jej pośrednictwo spływa na świat miłosierdzie Boże w postaci wszelkich łask (por. abp S. Gądecki, Wilno 13 XI 2022).

Okazał Jej miłosierdzie

Maryja została najpełniej obdarowana łaską, bowiem ze względu na to, że ta Dziewica z Nazaretu została wybrana na Matkę Zbawiciela, Bóg zachował (ustrzegł, uchronił) Ją od wszelkiego grzechu, w tym grzechu pierworodnego, co wydaje się być największym wyrazem Bożego miłosierdzia. Bóg bowiem nie dopuścił, aby szatan kiedykolwiek miał do Niej dostęp. Co więcej, Bóg już pierwszym ludziom w Raju zapowiedział, a przez proroka Symeona w Jerozolimie przypomniał, że Ona, jako nieskalana i najczystsza, zniweczy knowania Złego. Ona zaś sama w Fatimie określiła to w obietnicy, że na koniec Jej Niepokalane Serce zatryumfuje.

W ten sposób Maryja głosi miłosierdzie Boga z pokolenia na pokolenie i nieustannie wyprasza je dla świata.

Wezwanie w Litanii loretańskiej

Inicjatywa wprowadzenia nowego wezwania do Litanii loretańskiej wyszła z Białegostoku. Białystok jest nazywany Miastem Miłosierdzia dzięki osobie bł. Michała Sopoćki - kapłana, który spędził tam prawie 30 ostatnich lat swego życia. Tutaj dał podstawy teologiczne kultu Miłosierdzia, a dzięki jego staraniom przesłanie o Bożym Miłosierdziu rozeszło się na cały świat. Białostocka Kapituła Metropolitalna zwróciła się do bp. Edwarda Ozorowskiego, aby Litania loretańska otrzymała nowe wezwanie. Sprawa została poruszona na 363 Konferencji Episkopatu Polski, czego efektem było wystosowanie przez abp. Józefa Michalika (ówczesnego przewodniczącego KEP) prośby do watykańskiej Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów:

"W opinii biskupów polskich, umieszczenie takiego tytułu w polskim tekście Litanii loretańskiej wyrażałoby głęboką i żywą wiarę wiernych w Polsce nie tylko w tajemnicę Miłosierdzia Bożego objawioną w misterium Jezusa - Syna Najśw. Maryi Panny, ale byłoby kolejnym potwierdzeniem kultu Matki Bożej Miłosierdzia, czczonej szeroko w Polsce, w cudownym obrazie z Wilna, nazywanym również przez Jana Pawła II obrazem Matki Bożej Miłosierdzia"

8 listopada 2014 r. Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów przychyliła się do tej prośby i zezwoliła, aby w polskiej wersji Litanii loretańskiej dodać wezwanie: "Matko Miłosierdzia".

W lipcu 2020 r. papież Franciszek wprowadził do Litanii loretańskiej wezwanie "Matko miłosierdzia" jako obowiązujące w całym Kościele katolickim. Zostało ono umieszczone po wezwaniu "Matko Kościoła".

Szczególni czciciele Matki miłosierdzia

Wśród szczególnych czcicieli Maryi Matki Miłosierdzia wymienia się św. Faustynę Kowalską. św. Jana Pawła II, św. Maksymiliana Kolbego i bł. Michała Sopoćkę.

Znane miejsca kultu Maryi Matki miłosierdzia

Wilno (Litwa) - sanktuarium Miłosierdzia Bożego, gdzie znajduje się najbardziej znany i rozpoznawany obraz Matki Boże Miłosierdzia.

Białystok - archikatedra, sanktuarium Matki Bożej Miłosierdzia, w którym znajduje się kopia cudownego obrazu z Wilna.

Skarżysko Kamienna - sanktuarium Matki Bożej Miłosierdzia, bazylika mniejsza Matki Bożej Ostrobramskiej, zbudowane na wzór wileńskiej "Ostrej Bramy".

---

Zobacz również:

• Litania do Matki Bożej Miłosierdzia
• Rozważania Różańca Świętego o miłosierdziu Bożym
• Modlitwy do Niepokalanej Matki Miłosierdzia
• Koronka do Matki Bożej Miłosierdzia
• Jan Paweł II, Matka miłosierdzia
• Gądecki S., Matka Bożego Miłosierdzia
• Powołany do miłosierdzia (5 minut z Maryją)
• Miłosierdzie przez Maryję (5 minut z Maryją)
• Uosobienie miłosierdzia (św. Maksymilian)
• Miłosierne oczy (5 minut z Maryją)

Czytania liturgiczne

I czytanie (Iz 62,1-5)
Chwalebne powstanie Jerozolimy

Przez wzgląd na Syjon nie umilknę, przez wzgląd na Jerozolimę nie spocznę, dopóki jej sprawiedliwość nie błyśnie jak zorza i zbawienie jej nie zapłonie jak pochodnia. Wówczas narody ujrzą twą sprawiedliwość i chwałę twoją wszyscy królowie. I nazwą cię nowym imieniem, które usta Pana oznaczą. Będziesz prześliczną koroną w rękach Pana, królewskim diademem w dłoni twego Boga. Nie będą więcej mówić o tobie Porzucona, o krainie twej już nie powiedzą Spustoszona. Raczej cię nazwą Moje w niej upodobanie, a krainę twoją Poślubiona. Albowiem spodobałaś się Panu i twoja kraina otrzyma męża. Bo jak młodzieniec poślubia dziewicę, tak twój Budowniczy ciebie poślubi, i jak oblubieniec weseli się z oblubienicy, tak Bóg twój tobą się rozraduje.

Psalm 107,1-2; 8-9; 21-22; 31,43. Ref.: Łk 6,36

Ref. Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny

Wysławiajcie Pana, bo jest dobry, *
bo Jego łaska trwa na wieki.
Tak niech mówią odkupieni przez Pana, *
których wybawił z rąk przeciwnika.

Niech dziękują Panu za dobroć Jego, *
za Jego cuda wobec synów ludzkich.
Bo głodnego nasycił, *
a łaknącego napełnił dobrami.

Niech dziękują Panu za dobroć Jego, *
za Jego cuda wobec synów ludzkich.
Niech składają dziękczynne ofiary, *
niech sławią z radością Jego dzieła.

Niech dziękują Panu za dobroć Jego, *
za Jego cuda wobec synów ludzkich:
Kto mądry, niech to rozważy *
i uzna łaskę Pana.

II czytanie (Ef 2,4-10)
Bóg bogaty w miłosierdzie

Bracia: Bóg będąc bogaty w miłosierdzie, przez wielką swą miłość, jaką nas umiłował, i to nas, umarłych na skutek występków, razem z Chrystusem przywrócił do życia. Łaską bowiem jesteście zbawieni! Razem też wskrzesił i razem posadził na wyżynach niebieskich w Chrystusie Jezusie, aby w nadchodzących wiekach przemożne bogactwa Jego łaski, wykazał na przykładzie dobroci względem nas, w Chrystusie Jezusie. Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę. A to pochodzi nie od was, lecz jest darem Boga: nie z uczynków, aby się nikt nie chlubił. Jesteśmy bowiem Jego dziełem, stworzeni w Chrystusie Jezusie dla dobrych uczynków, które Bóg z góry przygotował, abyśmy je pełnili.

Aklamacja
Szczęśliwa jesteś Matko Dziewico:
w pełni od Boga dostąpiłaś miłosierdzia
i całe swe życie poświęciłaś miłosierdziu.

Ewangelia (J 19,25-27)
Oto Matka twoja

W owym czasie obok krzyża Jezusowego stały: Matka Jego i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena. Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: "Niewiasto, oto syn twój". Następnie rzekł do ucznia: "Oto Matka twoja". I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie.

Modlitwy mszalne

Kolekta

Ojcze miłosierdzia, który Maryję Dziewicę dopuściłeś do uczestnictwa w swoim nieskończonym miłosierdziu i chciałeś, by to miłosierdzie w Niej i przez Nią przejawiało się w miłości prawdziwie macierzyńskiej: wspieraj nas nieustannie swą potężną łaską, abyśmy naśladując Tę, którą ustanowiłeś Matką Miłosierdzia, wiernie i wytrwale współdziałali w dziele dokonywania miłosierdzia Twego na ziemi. Przez naszego Pana.

Modlitwa nad darami

Spraw, prosimy Cię, miłosierny Boże, niech dar złożony przed oczyma Twego majestatu za przyczyną Maryi, Matki Miłosierdzia, wyjedna nam łaskę szczerej gorliwości w Twojej służbie i nieustannie nas umacnia. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

Prefacja o Najświętszej Maryi Pannie

[56] Kościół wielbi Boga słowami Maryi

Zaprawdę, godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne, abyśmy zawsze i wszędzie Tobie składali dziękczynienie, Panie, Ojcze Święty, wszechmogący, wieczny Boże. I abyśmy Cię wielbili, błogosławili i wysławiali obchodząc uroczystość Najświętszej Maryi, Matki Miłosierdzia. Ona to w szczególny sposób współpracowała z dziełem miłosierdzia Jezusa Chrystusa przez wiarę, nadzieję i miłość żarliwą dla odnowienia nadprzyrodzonego życia dusz ludzkich. Przeto z Aniołami i Archaniołami, z błogosławionymi Duchami oraz ze wszystkimi chórami niebios śpiewamy hymn ku Twojej chwale, bez końca wołając: Święty, Święty, Święty...

Modlitwa po Komunii

Wspomagaj, Panie, tych, których pokrzepiasz Ciałem i Krwią swoją - i za pośrednictwem Matki Miłosierdzia uwolnij ich od wszelkiego zła i niebezpieczeństwa, i osłaniaj opieką wszystkie ich dobre dzieła. Który żyjesz.