Wzniosłe zasługi i przywileje darów błogosławionej Dziewicy Maryi
(Sermones ad novicios, Sermo XXV)
Wiele córek zebrało bogactwo;
Tyś przewyższyła wszystkie(Prz 31, 29 Wig)
Bracia umiłowani! Bądźcie wiernymi sługami Jezusa Chrystusa i pobożnymi miłośnikami Najświętszej Jego Matki, Dziewicy Maryi, jeżeli chcecie razem z Nimi radować się zawsze w niebie. Wtedy będziecie drodzy Bogu i Jego błogosławionej Matce, gdy staniecie się sercem pokorni, a ciałem czyści; gdy w całym waszym sposobie życia będziecie skromni, przezorni, bogobojni i ostrożni, nie dając nikomu okazji do zgorszenia ani do słusznej skargi. Wielce przyczynia się do waszego zbawienia, do czci Bożej i do chwały błogosławionej Dziewicy, żebyście byli w modlitwie pobożni, w czytaniu duchownym pilni, w pracy staranni, w sypialni spokojni, w chórze czujni, w śpiewaniu gorliwi, podczas kapitulum skłonni do poprawy, gdy was upominają, ulegli, w milczeniu dokładni, w jedzeniu umiarkowani, w spojrzeniach ostrożni i we wszystkich waszych obyczajach dobrze ułożeni.
Jeśli zatem pragniecie godnie chwalić błogosławioną Dziewicę i wielce Ją czcić, to bądźcie jako prości synowie Boży bez złości i podstępu, bez niegodziwości i kłamstwa, bez gniewu i sporu, bez szemrania i podejrzliwości, a wszystko, co jest wam przeciwne, znoście w miłości braterskiej, z pokorą i cierpliwością - dla Jezusa i Maryi i dla naśladowania życia świętych, dla waszego pokoju i zbudowania innych, a najbardziej dla radowania się chwałą Trójcy Świętej. Albowiem wszelka gorycz staje się słodka, a wszelki ciężar lekki, gdy miłość Jezusa i wspomnienie Jego miłościwej Matki przenikną do głębi serca. Jeśli ktoś chce tego doświadczyć, niech często o Nich myśli, mówi, czyta, śpiewa i niech się do Nich modli.
Abyście zaś choć trochę poznali wspaniałą godność błogosławionej Dziewicy Maryi, posłuchajcie nieco o licznych Jej darach i przywilejach, którymi Bóg Ją ubłogosławił i wyniósł ponad wszystkich świętych aniołów i archaniołów w niebiosach i ponad wszystkich ludzi na ziemi. Ona jest tą najświętszą Dziewicą i najmilszą Matką Bożą, o której śpiewa święty Kościół po całym świecie szeroko rozprzestrzeniony. Wyniesiona jest święta Boża Rodzicielka ponad chóry aniołów do Kościoła niebios. Rozważajcie więc pilnie starodawne czyny świętych patriarchów, z których rodu narodziła się Boża Rodzicielka Maryja jako róża bez cierni - wśród cierni. Jak bowiem ongiś przez wielu świętych mężów, patriarchów i proroków, przez sędziów i królów, przez kapłanów i lewitów, przez doktorów i biegłych w Piśmie, słowami, znakami i figurami był zapowiadany Chrystus, Syn Boga, mający dla zbawienia świata narodzić się z Dziewicy i cierpieć na krzyżu, tak odpowiednio i mądrze z Bożego zrządzenia przedstawiana była i obwieszczana błogosławiona i Bogu całkowicie oddana Dziewica Maryja przez poświęcone Bogu w owym czasie dziewice, przez sławne kobiety, przez czyste wdowy, przez pobożne prorokinie i przez inne zacne matrony żyjące w czystości, zamknięte razem ze swoimi dziewczętami w domach i pokojach dla strzeżenia skromności z dala od spojrzeń mężczyzn.
Ona zaprawdę jest wedle świadectwa Pisma świętego ze wszystkich dziewic najroztropniejsza, ze wszystkich kobiet najwstydliwsza, ze wszystkich dziewcząt najurodziwsza, ze wszystkich matron najzacniejsza, ze wszystkich panien najpowabniejsza, ze wszystkich królowych Królowa najszlachetniejsza. W Niej zbiegają się, mieszkają i doskonale jaśnieją: wszelki urok dziewiczy, wszelka cnota moralna, wszelkie dociekanie teologiczne, wszelkie działanie cnotliwe, wszelka doskonałość świętości. Podobnej do siebie nie miała Ona nigdy przed sobą, a po sobie równej sobie ani nie ma, ani nie miała, ani mieć nie będzie. A jak niegdyś materialna świątynia Salomona była ozdobiona ponad wszystkie świątynie na ziemi, szeroko sławiona i bardzo hojnie uposażona, przez królów i narody wspaniale czczona, tak duchowa Boża świątynia, którą jest błogosławiona Dziewica Maryja, wolna od wszelkiej skazy, jaśnieje ponad wszystkie świątynie świętych i dlatego powinna być bardziej od nich czczona i kochana.
O, zaprawdę sławne potomstwo ze znamienitego pokolenia patriarchów szlachetnie zrodzone; z kapłańskiego rodu godnie pochodzące; z arcykapłańskiej godności dostojnie wyprowadzone; chórem proroków prawdziwie zapowiedziane; z królewskiego pnia najjaśniej wydane; w prostej linii od Dawida pochodzące; ze szlachetnego pokolenia Judy swój początek wiodące; z izraelskiego ludu szczęśliwie zrodzone; z wybranego narodu Bożego w szczególny sposób z góry wybrane; ze świętych, religijnych, Bogu miłych rodziców z Bożego zrządzenia na światłość świata najpogodniej wydane. O, szczęśliwa i nienaruszona Dziewico Maryjo, wszelkiej chwały i czci najgodniejsza, któraś wszelką miłością i czcią od wszystkich winna być ogarniana. O, wspaniały klejnocie dziewic, Ciebie od początku i przed wiekami Bóg przeznaczył, abyś w czasie oznaczonym porodziła Odkupiciela świata. Przez patriarchów upragniona; przez proroków zapowiedziana; przez wielu królów i sprawiedliwych jakby za własne dziecko uznana; przez pobożny lud izraelski długo oczekiwana i wreszcie, za zmiłowaniem boskim choremu światu widzialnie ukazana. O, święta i najjaśniejsza Panno Maryjo! Jak sławne i godne chwały jest Twoje imię na całej ziemi! Zaiste, od wschodu słońca aż do zachodu, w różnych częściach świata, przez Ewangelię Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, głoszone jest imię Twoje Żydom i poganom, Grekom i ludom latyńskim, Rzymianom i Germanom; a nadto codziennie we wszystkich kościołach Bożych, w kaplicach i klasztorach, na polach i w lasach Bogu poświęconych głoszą sławne imię Twoje mali i wielcy, kapłani i doktorzy, i kaznodzieje z różnych zakonów. Oni wszyscy pragną zarówno chwalić Cię, jak i sprawy Twoje wyjaśniać. Albowiem duchy wszystkich sprawiedliwych z zapałem i radością wynoszą Cię aż do gwiazd na niebie i świętość Twoją, i piękność głosem wielkim zalecają ponad godność anielską. A z powodu wielkiej miłości i słodkiej pobożności nie mogą się znużyć śpiewaniem, modlitwą, rozmyślaniem i odprawianiem świętych nabożeństw wedle tego słowa Mądrości: Którzy mnie spożywają, dalej łaknąć będą, a którzy mnie piją, nadal będą pragnąć (Syr 24,21). Cześć i chwała najwyższemu Bogu, który największą łaskę okazał Ci, Maryjo, ponad wszystkie córki ludzkie na świecie, a teraz tron Twój postawił obok tronu Syna Twego w Królestwie niebieskim, w miejscu wyższym ponad wszystkie chóry aniołów i świętych, od wieków dla Ciebie przepięknie przygotowanym i mającym trwać szczęśliwie na zawsze.
O, wielce czcigodna Dziewico Maryjo, wiecznego Króla Matko i Córko! Usta wszystkich powinny Cię błogosławić, wszelkimi oznakami czci winnaś być obsypana; w dziewictwie najczystsza, w pokorze najgłębsza, w miłości najgorętsza, w cierpliwości najłagodniejsza, a miłosierdzia pełna, w modlitwie najpobożniejsza, w medytacji najczystsza, w kontemplacji najwyższa, we współczuciu najsłodsza, w radzie najroztropniejsza, w niesieniu pomocy najpotężniejsza. Ty jesteś pałacem Boga, bramą niebios, rajem rozkoszy, studnią łask, aniołów chwałą, radością ludzi, wzorem obyczajów, blaskiem cnót, światłością życia, nadzieją ubogich, zdrowiem chorych, matką sierot. O, Dziewico nad dziewicami, cała słodka i piękna, błyszcząca jak gwiazda, rumiana jak róża, jaśniejąca jak perła, świecąca jak słońce i księżyc na niebie i na ziemi. O, Dziewico łagodna, niewinna jak owieczka, prosta jak gołębica, roztropna jak szlachetna pani, służebna jak pokorna służka. O, święty korzeniu, cedrze wysoki, winorośli płodna, figo najsłodsza, palmo rozłożysta. W Tobie znajdują się wszystkie dobra i przez Ciebie otrzymujemy wieczne nagrody. Wszyscy zatem do Ciebie winniśmy się uciekać jak dzieci na łono matki i jak sieroty do domu ojca - jak długo żyjemy, aby nas Twoje chwalebne zasługi i modlitwy osłaniały przed wszelkim złem.
Ale posłuchajcie już słów pewnego doktora o dwunastu gwiazdach w koronie błogosławionej Dziewicy, którymi jaśnieje Pani nasza, święta Maryja, ponad wszystkich świętych w niebie. Te dwanaście gwiazd to dwanaście przywilejów Jej królewskiej jasności, którymi przewyższa wszystkich niebian. W stosunku bowiem do Kościoła walczącego ma cztery szczególnie jaśniejące dary, pełne dzieł miłosierdzia. Bo ponad wszystkich innych wysłuchuje łaskawiej, zniża się pokorniej, działa dzielniej, wspomaga częściej w trudnych sprawach Kościoła, jak nas poucza doświadczenie. - Również w stosunku do Kościoła triumfującego ma też te cztery wybitne przywileje: wyżej od wszystkich innych jest w niebie, jaśnieje promienniej, goręcej jest miłowana i bardziej czczona, jak godzi się sądzić o Jej chwalebnych zasługach. - Także w stosunku do najwyższej błogosławiącej i uszczęśliwiającej Trójcy ma podobnie cztery przywileje albo gwiazdy od wszystkich gwiazd jaśniejsze. Ponieważ ponad wszystkich innych kontemplujących chwałę Trójcy wiecznej, Trójcę Świętą ogląda jaśniej, miłuje Ją radośniej, kontempluje dogłębniej i cieszy się Nią ponad wszystkich w niebie szczęśliwiej. Nikt o tym nie powinien zgoła powątpiewać.
Ale posłuchajcie jeszcze, co o tych gwiazdach mowi św. Bernard, szczególny miłośnik błogosławionej Dziewicy, słodki doktor i pobożny wychowawca mnichów. Na głowie Jej, powiada, korona z gwiazd dwunastu. Kto oceni te klejnoty? Kto policzy gwiazdy, z których składa się królewski diadem Maryi? Ponad siły ludzkie jest wyjaśnić znaczenie i skład tej korony. My jednak, według skromnej miary naszej małości, wstrzymując się od niebezpiecznego badania tajemnic, może nie popełnimy niestosowności, jeżeli w tych dwunastu gwiazdach będziemy widzieli dwanaście przywilejów gwiezdnych, którymi Maryja jest szczególnie ozdobiona. Albowiem znajduje się w Maryi przywilej nieba, przywilej ciała i przywilej serca. A jeśli tę liczbę potrójną mnożymy przez czwórkę,otrzymujemy dwanaście gwiazd, którymi diadem naszej Królowej jaśnieje wszystkim. Mnie zaiste lśni najpierw blask w Maryi narodzeniu, po dmgie w anielskim pozdrowieniu, po trzecie w zstąpieniu na Nią Ducha Świętego, po czwarte w niewypowiedzianym poczęciu Syna Bożego. Będzie sprawą waszej pilności rozważyć staranniej te poszczególne sprawy. Mnie zaś z wielu słów niech wystarczy przekazać wam kilka. A jeśli ktoś chce pełniej poznać znaczenie mistyczne tych gwiazd, niech czyta owo kazanie błogosławionego Bernarda na temat słów: Ukazał się znak na niebie (Ap 12,1).
To zatem, umiłowani bracia, z powodu szczególnej czci i miłości dla błogosławionej Maryi Dziewicy często rozważajcie, ustami jakby przeżuwajcie, a jako dziękczynienie hymny i pieśni radosne w święta i wspomnienia Jej w ciągu roku jak najchętniej śpiewajcie. Szczególnie jednak przed ołtarzem Bożym i wobec obrazu błogosławionej Dziewicy głowy wasze obnażajcie i pochylajcie, kolana pokornie zginajcie, jakbyście widzieli obecną w ciele Maryję rozmawiającą z aniołem albo trzymającą Syna na łonie. Wnet też, podniósłszy oczy, a głęboko ufając w oczekiwane zbawienie, z wielkim uczuciem błagajcie Matkę Miłosierdzia o pomoc miłosierną i mówcie: O, najlitościwsza Matko Boża, Dziewico Maryjo, Królowo nieba, Pani świata, radości świętych i pocieszenie grzeszników, usłysz wzdychania skruszonych, spełnij pragnienia pobożnych, pośpiesz z pomocą potrzebom chorych, pokrzep serca udręczonych, bądż przy konających, otaczaj opieką pokornie proszących służebników Twoich przed napaściami demonów; zaprowadź z sobą miłośników Twoich do nagrody wiecznej szczęśliwości, gdzie Ty z umiłowanym Synem Twoim, Jezusem Chrystusem, królujesz szczęśliwie na zawsze. Amen.