Matka Boża Bolesna

Liturgia tego dnia przypomina dwa wydarzenia biblijne, które ukazują Matkę Bożą w tajemnicy Jej cierpienia: proroctwo Symeona o mieczu przenikającym duszę Maryi (por. Łk 2,33-35) oraz Testament z Krzyża (por. J 19,25-27), pod którym Maryja stanęła. Patrząc na cierpiącego Jej Syna, przybitego do krzyża, niewątpliwie sama przeżywała niewyobrażalne cierpienie Matki - Jej serce przebił okrutny miecz boleści.

Tradycja wymienia siedem bolesnym momentów w życiu Maryi:

1. Proroctwo Symeona.
2. Ucieczka do Egiptu.
3. Zgubienie Jezusa w Jerozolimie.
4. Spotkanie z Synem na Drodze Krzyżowej.
5. Ukrzyżowanie i śmierć Jezusa.
6. Zdjęcie Jezusa z krzyża.
7. Złożenie Ciała Jezusa do grobu.

Z czego cztery z nich dotyczą Męki i śmierci Syna Maryi, a zapewne tych chwil cierpienia i smutku w życiu Maryi było więcej, jak choćby decyzja św. Józefa o rozstaniu z brzemienną Maryją, czy stwierdzenie Jezusa, że Jego matką, bratem, siostrą są ci, którzy słuchają Jego słów i wypełniają je, które mogły być odebrane jako lekceważące matkę ziemską. Niewątpliwie dużym bólem i smutkiem napełniały Serce Maryi słowa oskarżające Jezusa o bluźnierstwo, o to, że zły duch Go opętał, że oszalał, wyzywające Go od "żarłoków i pijaków, przyjaciela celników i grzeszników" (por. Mt 11,19). Szczególnie musiała boleć postawa faryzeuszów i uczonych w Piśmie, atakujących Jej Syna i uznających Go za fałszywego proroka, gdyż wypowiadali te słowa duchowi przywódcy Narodu Wybranego, uznawani za przedstawicieli samego Boga.

Maryja zatem nie tylko "poprzedza swego Syna w porządku cierpienia" (Mark Moravalle STD), ale także współuczestniczy w Jego misji Mesjasza i Zbawiciela, aż do szczytu Odkupienia na Krzyżu. Co więcej, kontynuuje tę misję w trudnych początkach rodzącego się Kościoła - wśród prześladowań i pojawiających się błędnych nauk dotyczących Jej Syna i Kościoła.

Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że właściwie całe ziemskie życie Maryi było "bolesne". Przez ten wymiar Jej ziemskiego życia jest człowiekowi bardzo bliska, jako idąca naprzód w pielgrzymce wiary i utrzymująca swe zjednoczenie z Synem aż do krzyża, przy którym nie bez postanowienia Bożego stanęła, jak poucza Sobór Watykański II. Dlatego jest nam nie tylko najczulszą Matką, skuteczną Pośredniczką, ale także współczującą i współcierpiącą Siostrą. Ukazuje wartość cierpienia i sposób jego przyjmowania - gdy z miłością zgodziła się, aby doznała ofiarniczego wyniszczenia żertwa z Niej narodzona - aby stało się ono dopełniającym braków cierpień Chrystusa dla dobra Jego Kościoła, czyli dla zbawienia każdego człowieka.

Tajemnicę cierpienia Matki Zbawiciela rozważał Kościół od samego początku swego istnienia, poczynając od Ewangelii, poprzez Ojców Kościoła, artystów i twórców pieśni religijnych, z najbardziej znanym utworem Stabat Mater - napisanym przez średniowiecznego franciszkanina Jakuba z Todi. Wśród najbardziej znanych "pasjonistów", którzy rozważali i przybliżali "boleści" Maryi, wymienia się siedmiu założycieli zakonu serwitów (XIII w.), św. Bernardyna ze Sieny († 1444), bł. Władysława z Gielniowa († 1505), św. Pawła od Krzyża - założyciela pasjonistów († 1775), św. Gabriela od Matki Bożej Bolesnej (Franciszka Posentiego, † 1860), św. Gemmę Galgani († 1903).

Ikonografia chrześcijańska przedstawia Matkę Bożą Bolesną na trzy sposoby.

1. Najdawniejsze wyobrażenia ukazują Maryję stojącą pod Krzyżem Chrystusa, czyli tzw. Stabat Mater Dolorosa ("Matka Bolesna stojąca [przy krzyżu]").
2. Od XIV w. pojawiają się rzeźby i obrazy Maryi trzymającej na kolanach Jezusa zdjętego z krzyża, czyli tzw. Pieta.
3. Na przełomie XIV i XV w. pojawiają się obrazy i figury Maryi z motywem miecza, który przebija Jej pierś lub serce. Później pojawiają się przedstawienia Maryi z więcej niż jednym mieczem przeszywających Jej serce - do siedmiu włącznie.

Cierpienia Maryi znalazły swoje odzwierciedlenie w polskim nabożeństwie wielkopostnym Gorzkich Żalów.

Jak we wrześniu oddawać cześć Matce Bożej Bolesnej?

Annabelle Moseley, pl.aleteia.org (03.09.2020)

1 NIE UCIEKAJ OD CUDZEGO BÓLU
Bądź w pełni obecny, nawet jeśli o cudzym bólu trudno ci nawet myśleć. Uważnie słuchaj, gdy ktoś chce porozmawiać o swoich zmartwieniach, żalu, bólu lub samotności, ofiaruj mu swój czas i współczucie.

2 WSPÓŁCZUJ AKTYWNIE
Ofiaruj ulgę w cierpieniu i ponieś przez chwilę czyjś krzyż, jak Szymon z Cyreny. Zaproponuj, że podwieziesz przyjaciela do lekarza, odwiedzisz kogoś w szpitalu, odmówisz różaniec w szczególnej intencji znajomych, popilnujesz dziecka zmęczonej mamie albo spędzisz czas ze starszym krewnym, podczas gdy jego opiekun będzie miał trochę czasu dla siebie.

3 DAJ KOMUŚ CHOREMU OBRAZEK MATKI BOŻEJ BOLESNEJ
Może to być figurka, obrazek, a nawet wydruk komputerowy. W ten sposób ofiarujesz choremu możliwość powierzenia swoich smutków Matce Bożej i bliskość Jej współczucia, nadając cierpieniu większy sens.

4 ODMAWIAJ TAJEMNICE BOLESNE RÓŻAŃCA I KORONKĘ DO SIEDMIU BOLEŚCI MARYI
Koronka do Siedmiu Boleści Maryi polega na odmawianiu siedmiu "Zdrowaś, Maryjo" dziennie i rozważaniu przy każdym z nich o jednej z siedmiu boleści Matki Bożej, którymi są:
- Proroctwo Symeona
- Ucieczka do Egiptu
- Szukanie Pana Jezusa, który pozostał w świątyni
- Spotkanie Pana Jezusa niosącego krzyż
- Ukrzyżowanie i śmierć Pana Jezusa
- Złożenie martwego ciała Syna na kolana Matki
- Złożenie Pana Jezusa do grobu
Różaniec Siedmiu Boleści polega na rozważaniu każdej boleści, tak jak w przypadku jednej z tajemnic różańca, z siedmioma "Zdrowaś, Maryjo" zamiast dziesięciu. Każdą część rozpocznij od "Ojcze nasz".

5 ZŁÓŻ DATEK
Nawet jeśli jest to symboliczny "wdowi grosz", przekaż choć kilka złotych na cele charytatywne dla cierpiących.

6 CODZIENNIE MÓDL SIĘ ZA KOGOŚ CIERPIĄCEGO I POWIEDZ MU O TYM
To wspaniały miesiąc na tę modlitwę z okazji święta Matki Bożej Bolesnej, 15 września: O Boże, w Twojej męce miecz boleści przeszył najdroższą duszę chwalebnej Dziewicy-Matki, Maryi, jak przepowiedział Symeon, spraw miłosiernie, abyśmy my, którzy z czcią wspominamy Jej boleści, otrzymali błogosławiony owoc Twojej męki. Amen.

7 ZAPAL ŚWIECĘ PRZED WIZERUNKIEM MATKI BOŻEJ
Znajdź szczególny czas na modlitwę do Matki Boskiej Bolesnej.

8 ZRÓB W DOMU OŁTARZYK MATKI BOŻEJ BOLESNEJ
Wybierz wizerunek Matki Bożej Bolesnej i udekoruj go kwiatami, które będziesz zmieniać przez cały miesiąc w małym akcie czułości, oraz świecami, które zapalisz podczas modlitwy. Obok obrazu postaw małe pudełko i poproś każdego członka rodziny o to, by napisał na kartce, jaki akt miłości lub miłosierdzia obiecuje uczynić, aby pocieszyć Matkę Bożą Bolesną w tym miesiącu. Umieść je w pudełku jako dar miłości.

9 ZNAJDŹ ZDJĘCIE PIETY MICHAŁA ANIOŁA
Rozważaj jej uderzające piękno, które skłania do modlitwy. W tej wspaniałej rzeźbie, jednym z największych dzieł sztuki wszech czasów, Michał Anioł uwiecznił szóstą boleść Maryi.

10 SŁUCHAJ STABAT MATER (RV 621)
Utwór skomponowany przez Antonia Vivaldiego, katolickiego księdza, w dosłownym tłumaczeniu znaczy" Stała Matka [Boleściwa]". Niezrównane piękno kompozycji wspaniale towarzyszy modlitwie.

Czytania liturgiczne

I czytanie (Hbr 5,7-9)
Chrystus stał się sprawcą zbawienia wiecznego

Bracia: Chrystus głośnym wołaniem i płaczem za dni ciała swego zanosił gorące prośby do Tego, który mógł Go wybawić od śmierci, i został wysłuchany dzięki swej uległości. A chociaż był Synem, nauczył się posłuszeństwa przez to, co wycierpiał. A gdy wszystko wykonał, stał się sprawcą zbawienia wiecznego dla wszystkich, którzy Go słuchają.

Psalm 31,2-6.15-16.20

Ref. Wybaw mnie, Panie, w miłosierdziu swoim.

Panie, do Ciebie się uciekam: †
niech nigdy nie doznam zawodu, *
wybaw mnie w sprawiedliwości Twojej.
Nakłoń ku mnie Twe ucho, *
pospiesz, aby mnie ocalić.

Bądź dla mnie skałą schronienia, *
warownią, która ocala.
Ty bowiem jesteś moją skałą i twierdzą, *
kieruj mną i prowadź przez wzgląd na swe imię.

Wydobądź z sieci zastawionej na mnie, *
bo Ty jesteś moją ucieczką.
W ręce Twoje powierzam ducha mego: *
Ty mnie odkupisz, Panie, wierny Boże.

Ja zaś pokładam ufność w Tobie, Panie, *
i mówię: "Ty jesteś moim Bogiem".
W Twoim ręku są moje losy, *
wyrwij mnie z rąk wrogów i prześladowców.

Jakże jest wielka dobroć Twoja, Panie, *
którą zachowałeś dla bogobojnych.
Okazujesz ją tym, którzy uciekają się do Ciebie *
na oczach ludzi.

Aklamacja
Błogosławiona jesteś, Panno Maryjo,
która bez śmierci wysłużyłaś palmę męczeństwa
pod krzyżem Chrystusa.

Ewangelia (J 19,25-27)
Maryja pod krzyżem Chrystusa

Obok krzyża Jezusa stały: Matka Jego i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena. Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: "Niewiasto, oto syn Twój". Następnie rzekł do ucznia: "Oto Matka twoja". I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie.

Albo:

Ewangelia (Łk 2,33-35)
Twoją duszę przeniknie miecz

Po przedstawieniu Jezusa w świątyni Jego ojciec i Matka dziwili się temu, co o Nim mówiono. Symeon zaś błogosławił Ich i rzekł do Maryi, Matki Jego: "Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu".

Modlitwy mszalne

Kolekta

Boże, Ty sprawiłeś, że obok Twojego Syna wywyższonego na krzyżu stała współcierpiąca Matka, † daj, aby Twój Kościół uczestniczył razem z Maryją w męce Chrystusa * i zasłużył na udział w Jego zmartwychwstaniu. Który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, * Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.

Modlitwa nad darami

Miłosierny Boże, Twój Syn dał nam za Matkę Najświętszą Maryję Pannę, gdy stała pod Jego krzyżem, † przyjmij na swoją chwałę modlitwy i ofiary, * które składamy obchodząc Jej wspomnienie. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.

Prefacja o Najświętszej Maryi Pannie Bolesnej

[60] Udział Maryi w misterium paschalnym

Zaprawdę, godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne, * abyśmy Tobie, Ojcze święty, zawsze i wszędzie składali dziękczynienie, * i abyśmy Ciebie wielbili oddając cześć Najświętszej Maryi, zawsze Dziewicy.

Gdy Maryja stała pod krzyżem w czasie męki i śmierci swojego Syna, * spełniła się przepowiednia Symeona: * miecz boleści przeniknął Jej duszę. * Ty jednak przemieniłeś Jej cierpienie w radość i połączyłeś Ją z Chrystusem w wiekuistej chwale.

Dlatego zjednoczeni z chórami Aniołów * wysławiamy Ciebie, z radością wołając: Święty, Święty, Święty…

Modlitwa po Komunii

Przyjąwszy Sakrament wiecznego odkupienia, pokornie prosimy Cię, Boże, † abyśmy wspominając współcierpienie Najświętszej Maryi Panny, * dopełniali cierpienia Chrystusa dla dobra Jego Ciała, którym jest Kościół. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.