W gromnicznym świetle
Święto Ofiarowania Pańskiego popularnie nazywane jest świętem Matki Bożej Gromnicznej. Do czasu posoborowej odnowy liturgicznej uroczystość ta była uznawana za jeden z trzech szczytowych punktów świątecznego cyklu, obok Bożego Narodzenia i Objawienia.
Źródła biblijne święta
W liturgii greckiej święto Ofiarowania Pańskiego nazywano Hypapante, co znaczy "uroczyste spotkanie". Początkowo nie miało ono charakteru maryjnego, lecz koncentrowało uwagę na pierwszym przyjściu Chrystusa do świątyni, a spotkanie Symeona z Dzieciątkiem Jezus interpretowano jako spotkanie Starego Przymierza z Nowym.
Prawo Mojżeszowe (por. Wj 13,2.12.15) mówiło, że każdy chłopiec pierworodny należy do Boga, dlatego trzeba było przedstawić go Panu i dokonać symbolicznego wykupienia, składając na ofiarę baranka albo - w przypadku ludzi ubogich - parę synogarlic lub młodych gołębi. Wiązało się to również z oczyszczeniem matki po urodzeniu dziecka, które chrześcijaństwo praktykowało w formie tzw. wywodu.
Symbolika liturgiczna
Odnowiona liturgia zwraca uwagę przede wszystkim na fakt ofiarowania w świątyni jerozolimskiej Dziecięcia-Zbawiciela. W Jego osobie Bóg ofiaruje Siebie za zbawienie świata i to jest najgłębszy sens wydarzenia, którego pamiątkę Kościół obchodzi 2 lutego.
Kościół jako Oblubienica wychodzi na spotkanie Chrystusa-Oblubieńca. W tym spotkaniu pośredniczy postać starca Symeona i prorokini Anny.
Symbolika światła
Bogate treści zawarte są również w symbolice światła, nierozłącznie związanej z tym świętem. Dawniej nazywano je nawet "uroczystością świec". Nazwa ta była już bliska znanej nam nazwie Matki Bożej Gromnicznej.
O świetle mówi się już w odniesieniu do Bożego Narodzenia, lecz wówczas "światłość, która w ciemności świeci", przyjmują tylko nieliczni - Maryja, Józef, pasterze obecni przy żłóbku. W dniu Objawienia Pańskiego świat pogański przybył z ciemności do Światła. W święto Matki Bożej Gromnicznej niesiemy światło w naszych rękach w procesji podczas Mszy świętej. Światło jest ściśle związane z liturgią tego święta.
Procesja ze światłem - to jedna z najstarszych w Kościele. Miała ona pierwotnie charakter pokutny. Ma to związek z faktem zadośćuczynienia za pogański zwyczaj obchodzenia rzymskiego święta ku czci Fauna, tzw. Luperkalii. Przy okazji tego święta zdarzały się wyuzdane ekscesy i dlatego chrześcijanie starali się wykorzenić ten zwyczaj, reinterpretując go w duchu historii biblijnej.
Stopniowo procesja zmieniała swój charakter, aby w Średniowieczu stać się uroczystym pochodem Kościoła, witającego swego Króla.
Kościelne obrzędy
Światło symbolizuje Chrystusa i Jego Boskie życie w nas. Dlatego 2 lutego odbywa się w kościołach uroczyste poświęcenie świec. Świece te powinny być zapalane podczas udzielania Komunii świętej chorym, przy udzielaniu sakramentu chorych oraz przy zgonie.
W związku z ustanowieniem dnia 2 lutego Świętem Życia Konsekrowanego, osoby konsekrowane także trzymają zapaloną świecę gromniczną podczas odnawiania swoich ślubów zakonnych.
Świąteczne zwyczaje
Przez wieki wierzono, że światło gromnicy chroni przed piorunami-gromami. Stąd właśnie pochodzi jej nazwa. Wierzono też, że chroni człowieka przed innymi klęskami żywiołowymi. W każdym polskim domu, zarówno ubogim, jak i magnackim, znajdowała się gromnica i palma. Zazwyczaj zawiązywano je na krzyż i umieszczano nad łóżkiem. Palono gromnicę przed wizerunkiem Maryi w każde Jej święto. Ten zwyczaj w niektórych rodzinach zachował się do dziś.
Święto Matki Bożej Gromnicznej, jak i szereg innych świąt kościelnych, jest przykładem zbliżenia sfery nadprzyrodzonej do tego, co ziemskie, poprzez różne formy liturgiczne.
Oby ten fakt pozwolił nam lepiej rozumieć, że całe życie człowieka - to codzienne i świąteczne - powinno się toczyć w obecności Boga.
Oprac. MARYJNI.PL
Zobacz również:
- Litania do Matki Bożej Gromnicznej: [ 1 ] [ 2 ]
- Koronka do Matki Bożej Uzdrowienie chorych
- Nowenny do NMP z Lourdes (2-10 II)
Błogosławieństwo i procesja ze świecami
Antyfona (por. Iz 35,4-5). Oto nasz Pan przyjdzie z mocą i oświeci serca sług swoich. Alleluja.
K. Drodzy bracia i siostry, przed czterdziestoma dniami obchodziliśmy święto Narodzenia Chrystusa. Dzisiaj wspominamy dzień, w którym Jezus został przedstawiony w świątyni. W ten sposób nie tylko wypełnił przepis prawa Starego Testamentu, lecz spotkał się ze swoim ludem, który z wiarą Go oczekiwał. Symeon i Anna prowadzeni i oświeceni przez Ducha Świętego przybyli do świątyni, poznali Chrystusa i z radością wyznali wiarę w Niego. Podobnie i my, zgromadzeni przez Ducha Świętego, dążmy na spotkanie z Chrystusem. Znajdziemy Go i poznamy przy łamaniu chleba, a kiedyś spotkamy się z Nim, gdy przyjdzie w chwale.
(wersja A) Módlmy się. Boże, źródło wszelkiego światła. Ty dzisiaj ukazałeś sprawiedliwemu Symeonowi światło na oświecenie pogan, † pokornie Cię błagamy: pobłogosław + te świece i przyjmij prośby swojego ludu, który się zgromadził, aby je nieść ku Twojej chwale; * spraw, niech drogą cnót dojdzie do światłości bez końca. Przez Chrystusa, Pana naszego.
(wersja B) Módlmy się. Boże, światłości prawdziwa, źródło światła wiecznego, † oświeć serca wiernych, aby wszyscy, którzy zgromadzili się w tej świątyni, z płonącymi świecami, * mogli kiedyś oglądać blask Twojej chwały. Przez Chrystusa, Pana naszego.
Czytania liturgiczne
I czytanie (Ml 3,1-4)
To mówi Pan Bóg:
"Oto Ja wyślę anioła mego, aby przygotował drogę przede Mną, a potem nagle przybędzie do swej świątyni Pan, którego wy oczekujecie, i Anioł Przymierza, którego pragniecie.
Oto nadejdzie, mówi Pan Zastępów. Ale kto przetrwa dzień Jego nadejścia i kto się ostoi, gdy się ukaże? Albowiem On jest jak ogień złotnika i jak ług farbiarzy. Usiądzie więc, jakby miał przetapiać i oczyszczać srebro, i oczyści synów Lewiego, i przecedzi ich jak złoto i srebro, a wtedy będą składać Panu ofiary sprawiedliwe. Wtedy będzie miła Panu ofiara Judy i Jeruzalem, jak za dawnych dni i lat starożytnych".
Psalm (24,7-8.9-10)
Ref. Pan Bóg Zastępów, On jest Królem chwały.
Bramy, podnieście swe szczyty, †
unieście się odwieczne podwoje, *
aby mógł wkroczyć Król chwały.
Kto jest tym Królem chwały?
Pan dzielny i potężny, *
Pan potężny w boju.
Bramy, podnieście swe szczyty, †
unieście się odwieczne podwoje, *
aby mógł wkroczyć Król chwały.
Kto jest tym Królem chwały? *
Pan Zastępów: On jest Królem chwały.
II czytanie (Hbr 2,14-18)
Ponieważ dzieci uczestniczą we krwi i ciele, dlatego i Jezus także bez żadnej różnicy stał się ich uczestnikiem, aby przez śmierć pokonać tego, który dzierżył władzę nad śmiercią, to jest diabła, i aby uwolnić tych wszystkich, którzy całe życie przez bojaźń śmierci podlegli byli niewoli. Zaiste bowiem nie aniołów przygarnia, ale przygarnia potomstwo Abrahamowe.
Dlatego musiał się upodobnić pod każdym względem do braci, aby stał się miłosiernym i wiernym arcykapłanem wobec Boga dla przebłagania za grzechy ludu. W czym bowiem sam cierpiał będąc doświadczany, w tym może przyjść z pomocą tym, którzy są poddani próbom.
Aklamacja (Łk 2,32). Światło na oświecenie pogan * i chwała ludu Twego, Izraela.
Ewangelia (Łk 2,22-40)
Gdy upłynęły dni oczyszczenia Maryi według Prawa Mojżeszowego, rodzice przynieśli Jezusa do Jerozolimy, aby Go przedstawić Panu. Tak bowiem jest napisane w Prawie Pańskim: "Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu". Mieli również złożyć w ofierze parę synogarlic albo dwa młode gołębie, zgodnie z przepisem Prawa Pańskiego.
A żył w Jerozolimie człowiek, imieniem Symeon. Był to człowiek prawy i pobożny, wyczekiwał pociechy Izraela, a Duch Święty spoczywał na nim. Jemu Duch Święty objawił, że nie ujrzy śmierci, aż nie zobaczy Mesjasza Pańskiego. Za natchnieniem więc Ducha przyszedł do świątyni. A gdy rodzice wnosili Dzieciątko Jezus, aby postąpić z Nim według zwyczaju Prawa, on wziął Je w objęcia, błogosławił Boga i mówił: "Teraz, o Władco, pozwól odejść słudze Twemu w pokoju, według Twojego słowa. Bo moje oczy ujrzały Twoje zbawienie, któreś przygotował wobec wszystkich narodów: światło na oświecenie pogan i chwałę ludu Twego, Izraela". A jego ojciec i matka dziwili się temu, co o Nim mówiono. Symeon zaś błogosławił ich i rzekł do Maryi, Matki Jego: "Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu".
Była tam również prorokini Anna, córka Fanuela z pokolenia Asera, bardzo podeszła w latach. Od swego panieństwa siedem lat żyła z mężem i pozostała wdową. Liczyła już osiemdziesiąty czwarty rok życia. Nie rozstawała się ze świątynią, służąc Bogu w postach i modlitwach dniem i nocą. Przyszedłszy w tej właśnie chwili, sławiła Boga i mówiła o Nim wszystkim, którzy oczekiwali wyzwolenia Jerozolimy.
A gdy wypełnili wszystko według prawa Pańskiego, wrócili do Galilei, do swego miasta Nazaret. Dziecię zaś rosło i nabierało mocy, napełniając się mądrością, a łaska Boża spoczywała na Nim.
Dziecię zaś rosło i nabierało mocy, napełniając się mądrością, a łaska Boża spoczywała na Nim.
Modlitwy mszalne
Antyfona na wejście (por. Ps 48[47],10-11). Przyjęliśmy, Boże, Twoje miłosierdzie we wnętrzu Twej świątyni. * Jak imię Twe, Boże, tak i chwała Twoja sięga po krańce ziemi. * Prawica Twoja pełna jest sprawiedliwości.
Kolekta
Wszechmogący, wieczny Boże, Twój Jednorodzony Syn, który przyjął nasze ludzkie ciało, został w dniu dzisiejszym przedstawiony w świątyni, † pokornie Cię błagamy, * spraw, abyśmy mogli stanąć przed Tobą z czystymi sercami. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, † który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, * Bóg, przez wszystkie wieki wieków.
Modlitwa nad darami
Wszechmogący Boże, przyjmij z upodobaniem dary radującego się Kościoła, † który zgodnie z Twoją wolą składa Tobie, jako niepokalanego Baranka za życie świata, * Twojego Jednorodzonego Syna. Który żyje i króluje na wieki wieków.
Prefacja o Ofiarowaniu Pańskim
[43] Misterium ofiarowania Pańskiego
Zaprawdę, godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne, * abyśmy zawsze i wszędzie Tobie składali dziękczynienie, * Panie, Ojcze święty, wszechmogący, wieczny Boże.
Dzisiaj Maryja Dziewica przyniosła do świątyni * Twojego Przedwiecznego Syna, * a Duch Święty ogłosił przez usta Symeona, * że jest On chwałą Twojego ludu i światłem narodów.
My także radujemy się ze spotkania ze Zbawicielem * i razem z Aniołami i Świętymi * wychwalamy Ciebie, wołając: Święty, Święty, Święty...
Ant. na Komunię (Łk 2,30-31). Moje oczy ujrzały Twoje zbawienie, * które przygotowałeś wobec wszystkich narodów.
Modlitwa po Komunii
Boże, nasz Ojcze, przez Najświętszy Sakrament, który przyjęliśmy, umocnij w nas swoją łaskę, † Ty spełniłeś oczekiwanie Symeona i pozwoliłeś mu oglądać przed śmiercią Chrystusa, * spraw, abyśmy dążyli na spotkanie ze Zbawicielem i osiągnęli życie wieczne. Przez Chrystusa, Pana naszego.