Ucieczka grzesznych

Maryjny tytuł "Ucieczka grzesznych" (łac. Refugium peccatorum) powiązany jest z modlitwą "Pod Twoją obronę", w której znajdujemy słowa: "uciekamy się". Świadczą one, że od najdawniejszych czasów chrześcijanie widzieli w Najśw. Maryi Pannie Obrończynię, schronienie przed "złymi przygodami", w tym najbardziej przed atakami i podstępami Złego, a także przed Bożym gniewem i Bożą sprawiedliwością. "Pan Bóg po to dał nam niebieską Matkę, której powierzył cały porządek miłosierdzia, by niejako zasłonić nas przed sprawiedliwością swoją" (św. Maksymilian Kolbe, Konferencje, nr 183).

Znaczenie tytułu

Św. Brygida Szwedzka , rozważając Mękę Pana Jezusa, patrzyła na stojącą pod krzyżem Maryję, która jako miłosierna Matka modliła się za oprawców i wszystkich grzeszników, za których cierpiał Jej Syn. Kiedy Jezus ogłaszał Ją Matką każdego ucznia, usłyszała Jego słowa: "Wszelka nadzieja na miłosierdzie byłaby stracona, gdyby przestał być słyszany błagalny głos mojej Matki". Zaś do swojej Matki Jej Syn miał powiedzieć: "W mojej wszechmocy, o moja Matko, udzieliłem Ci przebaczenia wszystkim grzesznikom, którzy pobożnie proszą Cię o pomoc. Okażę im miłosierdzie w taki sposób, jaki uznasz za stosowny w swojej dobroci" (Revelationes, lib. VI, rozdz. XXVI).

Wśród maryjnych czcicieli istnieje przekonanie, że gdy Maryja ujrzy uciekającego się do Niej grzesznika, i zobaczy, że szczerze szuka Jej pomocy, uratuje go, przyjmie i wyjedna u Syna przebaczenie. Co więcej, uważają oni, że im większy grzesznik, tym bardziej litościwa Matka mu współczuje i nad nim się lituje. Wyrazem tego może być pieśń Serdeczna Matko ("Jak Cię, cna Matko, nie kochać serdecznie, gdy się skryć możem pod Twój płaszcz bezpiecznie?" - maryjni.pl/piesn-serdeczna-matko). Dlatego każdy człowiek, który żałuje za swoje grzechy, może przyjąć Maryję jako Matkę i w każdej chwili może liczyć na Jej pomoc i współczucie.

W historii Kościoła

Tytuł "Ucieczki grzeszników" w nauczaniu Ojców Kościoła nie występuje w dosłownym brzmieniu. Jedynie w kontekście ich wypowiedzi można wyczytać przekonanie o pomocy, której Matka Boża udziela ludziom. Sam tytuł pojawia się po soborze nicejskim I (325).

Św. Efrem Syryjczyk († 373), mówiąc o Maryi jako ucieczce grzeszników, podkreśla Jej wstawiennictwo i pośrednictwo u Boga: "Witaj, ucieczko i obrono grzeszników! [...] Witaj, słodka pociecho i obrono nawróconych! [...] Witaj, najlepsza pośredniczko Boga i ludzi [...]. Któż się tak wstawia za grzesznikami? Któż tak tłumaczy tych, u których nie ma nadziei na poprawę?" (Ku chwale Bożej Rodzicielki Dziewicy Maryi, w: Teksty o Matce Bożej..., t. 1, 71.75). Tytułuje Maryję "jedyną obronicielką i wspomożycielką grzeszników i opuszczonych", a odwołując się do Jej roli jako Matki wierzących, błaga Ją, aby nie pozwoliła szatanowi "zesłać nas do bram piekła", lecz aby Jej Syn, a nasz Zbawiciel, nie odsunął nas od siebie.

Św. German z Konstantynopola († ok. 733) nazywa Maryję ucieczką grzeszników i niezawodną nadzieją chrześcijan, która wstawia się za grzesznikami i swym wstawiennictwem ma moc uwolnić ich od wiecznej kary.

Św. Jan Damasceński († ok. 750 r.) usilnie błaga Tą, która nienawidzi tylko grzechu, aby zniszczyła brzemienia grzechów i w Jej imieniu oznajmia, że Ona jest ucieczką dla wszystkich, którzy się do Niej uciekają.

Św. Alfons Maria Liguori zauważa, że w Maryi jako łaskawej Królowej znajdzie ratunek każdy grzesznik, najbardziej ten, który jest pogrążony w rozpaczy i nie ma odwagi zwrócić się do Pana Boga. Ona jako Ucieczka grzeszników wyciąga rękę do grzesznika. Idąc za myślą św. Bernarda i wizją św. Brygidy, wskazuje, że moc wstawiennicza Maryi jest tak wielka, że nawet dla samego lucyfera wyprosiłaby Ona przebaczenie, gdyby ten pozbył się swej pychy i z pokorą prosił Ją o wstawiennictwo.

Interpretacja

Maryja jest porównywana do starotestamentalnej instytucji miast ucieczki (Pwt 19,1-13; Lb 35,9-34), w których nieumyślny zabójca mógł znaleźć schronienie. Tak ten, kto ucieka się do Maryi, wzywa Jej wstawiennictwa - może liczyć na łaski Bożego przebaczenia i miłosierdzia, które udzielą mu siły do porzucenia grzesznej drogi życia, uwolnienia od zgubnych nałogów, od niewoli szatańskiej i znaleźć drogę do nieskalanej czystości.

Niektórzy teologowie interpretują zasadność tytułu w kontekście pełnego posłuszeństwa Maryi Bogu i przyjęcia Jego Słowa, będących przyczyną zbawienia, czyli wyzwolenia człowieka z grzechu. Jej fiat w Nazarecie pozwoliło na Wcielenie, które jest wcieleniem miłosierdzia.

Katechizm Kościoła Katolickiego [nr 2677] zauważa, że w drugiej części modlitwy "Zdrowaś Maryjo" czciciel Maryi prosi Ją, by się modliła "za nami grzesznymi". Tym samym tytuł Ucieczki grzeszników zyskuje konkretną realizację w wymiarze duchowym, stając się jednocześnie prośbą o wstawiennictwo i aktem oddania swojego życia w ręce Maryi "teraz i w godzinie śmerci naszej". "Modlimy się, by była obecna przy naszej śmierci jak przy śmierci swojego Syna na krzyżu i w godzinie naszego przejścia przyjęła nas jako nasza Matka, by poprowadzić nas do swego Syna Jezusa, do raju".

W XIII w. w zakonach cysterskich i dominikańskich pojawił się w malarstwie obraz ukazujący Matkę Bożą, która ludzi różnych stanów okrywa swym płaszczem, tak obszernym, że pomagają jej w tym aniołowie lub święci.

Sanktuaria Ucieczki grzeszników

Laus (Francja)

Święto patronalne: 1 maja (Matki Bożej z Laus).

Miasteczko Laus w południowych Alpach francuskich - Maryja ukazywała się tu przez 54 lata, od maja 1664 r. do grudnia 1718 r. Od czasu tamtych wydarzeń Matkę Bożą zaczęto nazywać Ucieczką grzeszników. Maryja zapragnęła, aby w tym miejscu nieustannie modlono się o uratowanie grzeszników przed karą piekła.

Wieleń (Polska)

W Wieleniu (arch. poznańska) wierni w sanktuarium czczą Matkę Bożą w tajemnicy Ucieczki Grzeszników. Święto patronalne: 2 lipca (Matki Bożej Wieleńskiej).

Związane z tematem

Tytuły powiązane: Matka miłosierdzia (miłosierna), Matka Miłosierdzia, Matka Bożego miłosierdzia, Matka Boża miłosierdzia.

Źródło tytułu: nadzieja chrześcijan (św. German z Konstantynopola), Wspomożycielka, Pocieszycielka (pociecha chrześcijan - św. German), Pomocnica, Pani litości (św. German), Obronicielka (św. Efrem).

Zob. też: Opiekuńczy płaszcz Matki Bożej.

Oprac. MARYJNI.PL

Źródła:

• Bogdan Czyżewski, Maryja jako Ucieczka grzeszników w nauczaniu Ojców Kościoła, w: "Salvatoris Mater" 14(2012) nr 1-4, 58-69 - muzhp.pl
• Legendy o opiece Maryi nad Zakonem - swieccy.dominikanie.pl
• Maryja, ucieczka grzeszników - krolowa.pl
• Najświętsza Panna Marya Ucieczką grzeszników - salveregina.pl
• Neuvaine à Marie, refuge des pécheurs du 7 au 15 janvier 2025 - neuvaines.mariedenazareth.com
• Sainte Marie, Refuge des pécheurs - mariedenazareth.com
• Sanktuarium Wieleń - sanktuariumwielen.pl
• Ucieczka grzeszników - rycerzmlodych.pl
• Ucieczka grzesznych - niedziela.pl