Imię Maryi

Imię Maryi czcimy w Kościele w sposób szczególny, ponieważ należy ono do Matki Bożej, Matki Jezusa Chrystusa - Zbawiciela świata. Imieniny Matki Bożej przypominają o przywilejach, którymi Maryja została obdarowana przez Boga, jak również o wszystkich łaskach, które Kościół otrzymuje od Boga za Jej pośrednictwem i wstawiennictwem, wzywając Jej Imienia.

Znaczenie imienia w kulturze żydowskiej

Istnieje szeroko rozpowszechnione przekonanie, że imię jest pewną siłą, powiązaną z osobą tego, który owo imię nosi. Jeżeli zna się imię jakiejś osoby, to jest się też w stanie wywierać wpływ na tę osobę. Imię, nadawane przez rodziców swojemu dziecku, wyraża to, czego rodzice po nim się spodziewają. Kiedy człowiek wstępuje w jakiś nowy stan, otrzymuje nowe imię. Imiona władców egipskich wypisywano na ich grobowcach, żeby nosicielom tych imion zagwarantować życie po śmierci. Najbardziej dotkliwą karą było wymazanie imienia zmarłego znad jego grobu.

Posiadać imię - to zawsze znaczyło być kimś (Rt 4,14). Jeżeli zapomniano o czyimś imieniu, "o takim ginie też wspomnienie w ojczyźnie, zanika imię na rynku" (Hi 18,17). Bóg dopełniał dzieła stworzenia, gdy każdej ze stworzonych istot nadawał jej własne imię (Iz 40,26), i wydał polecenie Adamowi, żeby ponadawał imiona poszczególnym stworzeniom (Rdz 2,19n). Imiona pierwszych ludzi wyrażały ich istotę. Adam to po hebrajsku "człowiek". Gdyby zaś w określeniu tym dopatrywać się związków językowych ze słowem adamah - "pole uprawne", znów mielibyśmy do czynienia z czymś bardzo charakterystycznym. "Mężczyzna dał swojej żonie imię Ewa, bo ona stała się matką wszystkich żyjących" (Rdz 3,20). Imię Kain znaczy w językach semickich "kowal" i jest etymologicznie spokrewnione ze słowem kaniti - stworzyć, wykonać. Kain jest pierwszym spośród stworzonych z matki życia.

Imię własne określa w pewnym sensie całą osobę. Dawid jest przestrzegany przed przewrotnym Nabalem, "bo jest on tym, co oznacza jego imię: szaleńcem" (1 Sm 25,25). Kiedy Bóg zmieniał imię Abrama (Rdz 17,5), Saraj (Rdz 17,15) i Jakuba (Rdz 32,29) - znaczyło to, że zabierał niejako na własność ich osoby i całe ich życie. Miasto mogło być uważane za zdobyte, kiedy się wykrzyknęło głośno nad nim jego nazwę (2 Sm 12,28). Kiedy Bóg sam wypowiadał nad dzieckiem jego imię, to zazwyczaj wypowiedź taka posiadała znaczenie prorocze. Tak np. gdy prorok Ozeasz własną córkę nazywa "Ta, dla której nie ma miłosierdzia", to w ten sposób wyraża relację pomiędzy Jahwe i Jego niewiernym ludem izraelskim (Oz 1,6). Imię dziecka pewnej prorokini: "Rychły-Łup-Bliska-Zdobycz" ma stanowić zapowiedź rychłej zagłady Damaszku (Oz 8,1-4). Imiona wielkich grzeszników "zostaną wymazane z księgi żyjących i nigdy już nie będą zapisane z prawymi" (Ps 69,29).

U Izraelitów nadawanie imienia było związane z obrzezaniem. Imię Jezusa zostało wypowiedziane przez anioła, nim jeszcze On sam był poczęty w łonie swojej Matki (Łk 2,21). Stanowi to aluzję do Boskiego ojcostwa Jezusa. Nawrócenie Szawła uwidacznia się na zewnątrz w przybraniu nowego imienia "Paweł". Kiedy Jezus dwu braciom, Jakubowi i Janowi, nadaje przydomek Boanerges, tzn. "synowie gromu" (Mk 3,17), nawiązuje w ten sposób do wielkiej mocy, z jaką mieli świadczyć o Chrystusie. Do swoich uczniów powiedział Jezus: "Cieszcie się, że wasze imiona zapisane są w niebie" (Łk 10,20). "Kto z walk tego świata wyjdzie zwycięsko, ten wyjdzie przyodziany w białe szaty i z księgi życia imię jego nie będzie wymazane, imię zaś jego wyznam przed moim Ojcem i Jego aniołami" (Ap 3,5).

Przeświadczenie o związkach imienia z losem tego, który je nosi (nomen est omen) pojawia się także w czasach chrześcijańskich. Z imionami z katolickiego kalendarza świętych wiążą się nie tylko nadzieje, że dziecko będzie korzystać z opieki świętych, lecz także i to, że cnoty świętych zaczną się z czasem udzielać dziecku. Często święto patrona obchodzi się uroczyściej niż urodziny, bo imieniny nawiązują wprost do odrodzenia we chrzcie św. Kiedy ktoś wchodzi do jakiejś nowej społeczności - np. do zakonu - albo wstępuje na tron, to zmiana imienia, do której przy tym dochodzi, ma ukazywać jego nową, odmienioną naturę.

Co znaczy: Miriam?

Na początku posłuchajmy tekstu, bardzo dobrze nam znanego, z Łk 1,26-27: "W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja".

Imię Maryja po hebrajsku brzmi Miriam. Co ono oznacza? Wśród wielu koncepcji i pomysłów przytoczmy tylko dwa rozwiązania jako ciekawostki.

Św. Bernard uważał, że imię Maryja oznacza Maris Stella, czyli "Gwiazda Morza".

Natomiast św. Hieronim zauważył, że "Maryja" w j. syryjskim znaczy "Pani" (małe spostrzeżenie, że w Medjugorie ulubionym określeniem Matki Bożej jest Gospa, czyli właśnie "Pani").

Znaczenie imienia Maryi

Wiemy już, że w Starym Testamencie nadanie imienia określało bardzo często zadanie (powołanie), które miała do spełnienia dana osoba. Przykładem może tu być imię Adam - Człowiek, Glebianin; Ewa - Matka żyjących; Izaak - Syn łaski; Jezus - Bóg jest pomocą, Emmanuel - Bóg z nami.

Także zmiana imienia oznaczała jakiś przełom w życiu człowieka i wejście w jakąś niezwykłą relację z Bogiem. Przykładem może tu być Abraham i Sara, którzy wcześniej nazywali się Abram i Saraj, a po zmianie imion, dokonanej przez Boga, Bóg zawarł z nimi wieczne przymierze i zostawił obietnicę potomstwa.

Podobnie było w przypadku patriarchy Jakuba, któremu Bóg zmienił imię na Izrael i uczynił go ojcem dwunastu pokoleń narodu wybranego.

Można powiedzieć, że w przypadku Maryi dzieje się coś podobnego właśnie w czasie Zwiastowania.

Podczas gdy Ewangelia Łukasza nazywa Dziewicę imieniem Maryja, to zaraz potem wkłada w usta anioła takie słowa: "Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą" (Łk 1,28). Nie mówi: "Bądź pozdrowiona, Maryjo", ale: "Bądź pozdrowiona, pełna łaski". To tak jakby powiedział: "Maryjo odtąd będziesz się nazywać KECHARITOMENE, czyli pełna łaski". "Pełna łaski" staje się jakby nowym imieniem Maryi i określeniem Jej nowego związku z Bogiem; nowego a zarazem szczególnego, niezwykłego i niepowtarzalnego związku, jako że stanie się Ona niebawem Matką Syna Najwyższego, co Jej oznajmi ten sam anioł podczas Zwiastowania (por. Łk1,32).

Pojęcie łaski

Aby zrozumieć co to znaczy "pełna łaski" trzeba wyjaśnić co to jest łaska.

Łaska jest to środek darmo dany od Boga ludziom, aby mogli osiągnąć ostateczny cel swego istnienia: oglądanie Boga "twarzą w twarz". Bo te siły, którymi dysponujemy z natury, nie wystarczają i nie wystarczały do osiągnięcia tego celu (por. Łk 18,27; J 6,44.65n; Dz 15,11: Flp 2,13; 2 Tm 1,9).

Podmiotem łaski u ludzi jest dusza. Kiedy łaska zostanie wlana do duszy, następuje w niej rzeczywista przemiana, bo łaska ją przebóstwia, a tym samym daje jej godność dziecka Bożego. Przebóstwia także jej władze duchowe, rozum i wolę, a także władze zmysłowo-uczuciowe. Podnosi wartość jej czynów moralnych do poziomu nadrzyrodzonego. Wpływ jej dociera do ciała - uświęca całego człowieka.

Tę łaskę otrzymują chrześcijanie na mocy sakramentu chrztu.

A kiedy dokonało się wlanie łaski uświęcającej w duszę Miriam?

Czy w chwili Zwiastowania czy wcześniej? Otrzymała Ona wówczas pełnię łaski, która objęła całą Jej osobę. To ta łaska sprawiła, że we wnętrzu Miriam nie było ani grzechu pierworodnego ani jego skutków, ani żadnego grzechu osobistego - stała się Niepokalana.

Święci czciciele Imienia Maryi

Wielu świętych wyróżniało się szczególnym nabożeństwem do Imienia Maryi, wypowiadając je z największą radością i słodyczą serca, np. Piotr Chryzolog (†450), św. Bernard (†1153), św. Antonin z Florencji (†1459), św. Hiacynta Marescotti (†1640), św. Franciszek z Pauli (†1507), św. Alfons Liguori (†1787).

Wielkim czcicielem imienia Matki Bożej był św. Maksymilian Kolbe. Mówił: "Zamiłowanie w używaniu słodkiego imienia Matki Bożej jest oznaką życia duszy" oraz "Co mnie najbardziej karmi? Oto imię MARYJA! I wy się nie przestawajcie nim wzmacniać".

Św. Maksymilian z okazji imienin Matki Bożej i Matki naszej składał Jej życzenia. Trudno jest życzyć czegoś komuś, kto jest Niepokalany i bez grzechu. A jednak Święty znalazł na to sposób i życzył Niepokalanej... zobaczmy, jak i co:

Czegóż Ci mam życzyć, czegóż Ci życzyć mogę? Tak bym pragnął zebrać jak najwięcej jak najbardziej miłych Ci życzeń, by Ci przyjemność sprawić, ale nie wiem, co i jak i... staję niemy... O Niepokalana Maryjo, życzę Ci - a wiesz sama, że z serca - z całego biednego mego serca - życzę Ci wszystkiego, czego sobie sama życzysz; życzę Ci wszystkiego, czego Ci dzisiaj Twój Boski, lecz prawdziwy i nieskończenie Cię kochający Syn Twój Jezus życzy; życzę Ci tego, czego Ci Twój Boski Dziewiczy Oblubieniec Duch Święty dzisiaj życzy; życzę Ci, czego Ojciec Niebieski, czego cała Trójca Przenajświętsza Tobie życzy. Cóż Ci więcej jeszcze, o moja Mamo, o moja cała Nadziejo, mam życzyć? Życzę Ci tego, na co tylko moje biedne serce przy Twej pomocy się zdobywa, zdobyć się może, lub mogłoby się zdobyć... Czegóż c Ci jeszcze życzyć, o Pani moja, Pani świata, nieba; o Matko samego Boga? Maleńkie to, drobne, ale Tobie miłe, co powiem: Życzę Ci, byś jak najprędzej, jak najdoskonalej mnie posiadła - a ja Ciebie. Bym był jak najprędzej naprawdę bezgranicznie, bezwarunkowo, całkowicie, nieodwołalnie, wiecznie Twój, a Ty - moja. I jeszcze Ci życzę, byś tak samo posiadła każde serce bijące na całej kuli ziemskiej, w całym wszechświecie i to jak najprędzej, jak najprędzej, jak najprędzej; byś tak samo posiadła serca wszystkich i każdego z osobna, którzy będą i to już od samego zarania ich życia i - na wieki. I co jeszcze?... Nie wiem...

Historia wspomnienia

Imieniu Maryi wielką cześć oddawano już w XVI w. Dopiero jednak po odsieczy wiedeńskiej papież Innocenty XI ustanowił liturgiczne wspomnienie Imienia Maryi. Zostało ono wprowadzone na pamiątkę zwycięstwa polskiego króla Jana III Sobieskiego i wojsk sprzymierzonych nad Turkami pod Wiedniem (1683). Król Jan szedł do walki z Imieniem Maryi na sztandarze. Wcześniej o Bożą pomoc w walce modlił się przed obrazem Matki Bożej Piekarskiej, którą czczono 12 września. Święto Jej imienia miało być wyrazem wdzięczności Kościoła za Bożą pomoc w tej bitwie, uznanej za jedną z bitew decydującą o losach świata.

Oprac. MARYJNI.PL


Źródła

  • Katechizm Kościoła Katolickiego.
  • Słownik Teologii Biblijnej, Poznań 1990.
  • niepokalanow.pl - Z imieniem Matki na ustach.
  • kolbianum.franciszkanie.pl - Dziś (12.09) wspomnienie Najświętszego Imienia Maryi, czyli imieniny Matki Bożej.
  • niezbednik.niedziela.pl - 12 września 2022 Poniedziałek, XXIV Tydzień zwykły Rok C, II Dzień Powszedni albo wspomnienie Najświętszego Imienia Maryi.

Czytania liturgiczne

I czytanie (Ef 1, 3-6. 11-12)
Bóg wybrał nas w Chrystusie przed założeniem świata

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Efezjan

Niech będzie błogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa; który napełnił nas wszelkim błogosławieństwem duchowym na wyżynach niebieskich - w Chrystusie. W Nim bowiem wybrał nas przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nieskalani przed Jego obliczem. Z miłości przeznaczył nas dla siebie jako przybranych synów przez Jezusa Chrystusa, według postanowienia swej woli, ku chwale majestatu swej łaski, którą obdarzył nas w Umiłowanym. W Nim dostąpiliśmy udziału my również, z góry przeznaczeni zamiarem Tego, który dokonuje wszystkiego zgodnie z zamysłem swej woli po to, byśmy istnieli ku chwale Jego majestatu - my, którzyśmy już przedtem nadzieję złożyli w Chrystusie.

Albo:

I czytanie (Ga 4, 4-7)
Bóg zesłał swojego Syna, zrodzonego z niewiasty

Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Galatów

Bracia:

Gdy nadeszła pełnia czasu, Bóg zesłał swojego Syna, zrodzonego z niewiasty, zrodzonego pod Prawem, aby wykupił tych, którzy podlegali Prawu, abyśmy mogli otrzymać przybrane synostwo.

Na dowód tego, że jesteście synami, Bóg wysłał do serc naszych Ducha Syna swego, który woła: "Abba, Ojcze". A zatem nie jesteś już niewolnikiem, lecz synem. Jeżeli zaś synem, to i dziedzicem z woli Bożej.

Psalm (Łk 1, 46-48. 49-50. 51-53. 54-55)

Ref. Bądź pochwalona, Boża Rodzicielko.

Wielbi dusza moja Pana, *
i raduje się duch mój w Bogu, Zbawcy moim.
Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. *
Oto bowiem odtąd błogosławić mnie będą wszystkie pokolenia.

Gdyż wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny, *
święte jest imię Jego.
Jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie *
nad tymi, co się Go boją.

Okazał moc swego ramienia,
rozproszył pyszniących się zamysłami serc swoich.
Strącił władców z tronu, a wywyższył pokornych.
Głodnych nasycił dobrami, a bogatych z niczym odprawił.

Ujął się za swoim sługą, Izraelem,
pomny na swe miłosierdzie.
Jak przyobiecał naszym ojcom,
Abrahamowi i jego potomstwu na wieki.

Aklamacja (Łk 1, 45)
Błogosławiona jesteś, Panno Maryjo,
która uwierzyłaś, że spełnią się słowa powiedziane Tobie od Pana.

Ewangelia (Łk 1, 39-47)
Maryja jest Matką oczekiwanego Mesjasza

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

W tym czasie Maryja wybrała się i poszła z pośpiechem w góry do pewnego miasta w pokoleniu Judy. Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.

Gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Maryi, poruszyło się dzieciątko w jej łonie, a Duch Święty napełnił Elżbietę. Wydała ona okrzyk i powiedziała:

«Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony jest owoc Twojego łona. A skądże mi to, że Matka mojego Pana przychodzi do mnie? Oto skoro głos Twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dzieciątko w moim łonie. Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią się słowa powiedziane Ci od Pana».

Wtedy Maryja rzekła: «Wielbi dusza moja Pana, i raduje się duch mój w Bogu, moim Zbawcy».