Jan Chryzostom, św.

Św. Jan Chryzostom był uczniem pogańskiego filozofa Libaniusza i Ammiana Marcellina najwybitniejszego historyka późnego antyku. Od 381 r. nauczał w kościołach Antiochii, a dzięki swym zdolnościom krasomówczym zyskał przydomek "Złotousty". Wielokrotnie skazywany na wygnanie, zmarł w drodze na wybrzeże Morza Czarnego z wycieńczenia. Tuż przed śmiercią rzekł: "Chwała Bogu za wszystko".

Św. Jan Chryzostom urodził się ok. 347 r. w Antiochii Syryjskiej, w zamożnej rodzinie - jego ojciec był wysokiej rangi oficerem. Ojciec zmarł wkrótce po narodzinach Jana, który był wychowywany przez matkę Antuzę, pochodzącą z Grecji. Był uczniem pogańskiego filozofa Libaniusza i Ammiana Marcellina - najwybitniejszego historyka późnego antyku. W swoich mowach naśladował styl Demostenesa.

Chrzest przyjął mając 20 lat, po czym został lektorem u boku biskupa Antiochii Melecjusza. Prowadził ascetyczne życie. W 371 r. opuścił Antiochię i udał się na pustynię. Powrócił po sześciu latach bycia pustelnikiem i przyjął święcenia kapłańskie. Od 381 r. nauczał w kościołach Antiochii, a dzięki swym zdolnościom krasomówczym stał się sławnym kaznodzieją i zyskał przydomek "Złotousty". W 397 r. został patriarchą Konstantynopola. W stolicy odprawiał nabożeństwa, podczas których chwalił zasady ubóstwa, wstrzemięźliwości i jałmużny, a jednocześnie piętnował nadużycia na dworze cesarskim. Cesarzowa Eudoksja, żona cesarza Arkadiusza, wraz z biskupami (na synodzie "pod dębem") doprowadziła do skazania Jana, pozbawienia go urzędu i skazania na banicję w 403 r. Wyroku nie wykonano, jednak po pewnym czasie Jan ponownie wystąpił przeciwko cesarzowej, za co ponownie został skazany i wygnany do Armenii. Nadal jednak słał krytyczne listy do Konstantynopola. Wówczas zesłano go na wybrzeże Morza Czarnego, ale tam nie dotarł, gdyż zmarł w drodze z wycieńczenia. Tuż przed śmiercią rzekł "Chwała Bogu za wszystko". Zwłoki św Jana Chryzostoma zostały później umieszczone w konstantynopolitańskim kościele Świętych Apostołów.

Św. Jan Złotousty jest patronem kaznodziejów. Za życia był nieustraszonym obrońcą moralności, piętnującym nadużycia wiernych, nawet cesarzy - to właśnie ściągnęło na niego prześladowania. Uprawiał również teologię - zajmował się chrystologią, zagadnieniami grzechu pierworodnego, pokuty i kapłaństwa, a przede wszystkim Eucharystią ("doktor Eucharystii").

Dzieła Jana Chryzostoma (22 tomy) obejmują: kanon liturgii świętej, pisma teologiczne, traktat O kapłaństwie; O wychowaniu syna; Przeciwko Żydom i poganom.

Oprac. MARYJNI.PL